Gibraltar - kość niezgody
między Hiszpanami a Anglikami...
...i tak od 1704 roku.
Od
strony lądu... zaledwie jednym kilometrem długości (1,2 km),
graniczy z Hiszpanią. Jego powierzchnia jest tak mała, bo zajmuje
jedynie 6,55 kilometra kwadratowego, że tym bardziej doprowadza do
irytacji wielu Hiszpan.
Nie
potrafią oni zrozumieć dlaczego Wielka Brytania oddalona od nich, w
linii prostej o 1 800 km, jest wciąż w posiadaniu tego skrawka
ziemi?
Gibraltar
leżący na półwyspie Iberyjskim graniczy z Cieśniną
Gibraltarską, która rozdziela Afrykę i Europę oraz Morze
Śródziemne i Ocean Atlantycki.
40
% powierzchni Gibraltaru zajmuje Skała Gibraltarska – jurajska,
wapienna góra wznosząca się na 426 m n.p.m.
Na
szczytach Skały umieszczone są liczne instalacje, głównie anteny,
pozwalające na obserwowanie akwenu Atlantyku i Morza Śródziemnego,
a także przestrzeni powietrznej nad nimi oraz nad częścią Europy
i Afryki.
Dostęp
do Skały Gibraltarskiej możliwy jest na kilka sposobów.
Najbardziej
popularną formą jest kolejka linowa, której dolna stacja znajduje
się w mieście, a górna - na szczycie skały.
Znaczną część Skały Gibraltarskiej zajmuje rezerwat przyrody.
W
roku 1815 zdecydowano o utworzeniu specjalnego miejsca, w którym
mieszkańcy, głównie wojskowi mogliby schronić się przed upałem
i tak powstał Ogród botaniczny.
Rośliny
w ogrodzie to połączenie rodzimych gatunków i sprowadzonych,
często z dawnych terytoriów brytyjskich, takich jak np. RPA czy Australia.
W
Skale Gibraltarskiej znajdują się liczne naturalne jaskinie, jak i
sztuczne tunele i komory, wykute w ciągu ostatnich
trzystu lat wojen i oblężeń Gibraltaru.
Największą
jaskinią na Gibraltarze jest jaskinia Saint Michael's Cave. Niegdyś
uważano, że ma ona podziemne połączenie z kontynentem
afrykańskim. Takiego przejścia nigdy nie znaleziono i nie
potwierdzono. Odkryto jedynie w jaskiniach ślady obecności
człowieka neolitu i Neandertalczyka. Natomiast podczas II wojny
światowej, znajdował się tutaj szpital wojskowy.
W
Skale Gibraltarskiej, na długości około 50-ciu kilometrów
Brytyjczycy wykuli tunele, które dzisiaj częściowo można
zwiedzać.
Ze
względu na świetną akustykę, organizuje się tu często koncerty
symfoniczne.
Ze
szczytu rozciąga się niesamowity widok na Cieśninę Gibraltarską
i góry Atlas.
W
połowie drogi na szczyt kolejka robi przystanek w pobliżu Apes'Den
(Jaskini Małp), gdzie można spotkać słynne gibraltarskie magoty.
Magoty
to jedyne w Europie wolno żyjące, krótkonose małpy. Szacuje się,
że jest ich tutaj około 250. Spotkać je można także na szczycie
Skały. Są jednym z symboli Gibraltaru.
Legenda
mówi, że jeżeli kiedykolwiek małpy znikną z Gibraltaru, to
Wielka Brytania straci swoją enklawę. Mimo, że jest to jedynie
legenda, Brytyjczycy dbają o nie nad wyraz szczególnie - stosując
ich znakowanie czy kontrolując ich dożywianie przez turystów. Grozi za to wysoka kara (nawet do 500 funtów).
Samce
makaków żyją od 15 do 17 lat, samice od 18 do 22 lat. Każde
narodzenie małpy na Gibraltarze jest skrupulatnie odnotowywane i
każdej z nich nadaje się imię.
Podczas
spotkania z Magotem na Gibraltarze trzeba być przygotowanym na
wszystko. Można zostać obsikanym, pogryzionym, można stracić
czapkę, torebkę, aparat fotograficzny czy kanapkę, ukrytą głęboko
w plecaku.
*****
Skałę
Gibraltarską łączy z kontynentem piaszczysta mierzeja, na której
wybudowano w 1939 r. lotnisko. Wzdłuż jego pasa startowego
przebiega 1200 metrowa granica z Hiszpanią, która jest zamykana
podczas startów i lądowań samolotów.
Pas
startowy lotniska przecina całą szerokość półwyspu.
Właśnie
stąd 4 lipca 1943 r. wystartował samolot, w katastrofie którego
zginął polski generał broni Władysław Sikorski wraz z 15 osobami na pokładzie.
W
roku 1945, na wschodnim końcu pasa startowego lotniska, dla
uczczenia pamięci Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych i
premiera Rządu RP na Uchodźstwie, postawiono pomnik.
Na
prośbę polskich przedstawicieli, w 2013 roku, w 70 rocznicę
katastrofy, pomnik został przeniesiony do najdalej wysuniętego
punktu na półwyspie, zwanego Europa Point tj. Przylądek Europa.
Tragiczna
śmierć Generała Sikorskiego jest jedną z wielu niewyjaśnionych
tragedii z czasów II wojny światowej. Według wielu historyków
było to zaplanowane wodowanie samolotu, pozorujące katastrofę
lotniczą, mającą ukryć skutki wcześniejszego zamachu.
“Pomnik
gen. broni Władysława Sikorskiego na Gibraltarze jest zatem
upamiętnieniem jego tragicznej śmierci, ale także symbolicznym
hołdem dla niezrealizowanych marzeń kilkuset tysięcy jego
żołnierzy (żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Uchodźstwie i
żołnierzy Armii Krajowej w okupowanej Polsce o niepodległej i
suwerennej ojczyźnie”
(cytat z pomnika na Gibraltarze)
*****
W
najdalej wysuniętej na południe części Gibraltaru, od 1841 roku
stoi 49 - metrowa latarnia morska, której światło widoczne jest z
odległości 27 km.
Nieopodal
latarni, znajduje się też "pomnik' wiktoriańskiej stali i
inżynierii z czasów, kiedy Wielka Brytania była potęgą
kolonialną.
Ważący
100 ton "Rockbuster", to jeden z czterech dział
zaprojektowanych i zbudowanych w 1870 roku dla Królewskiej Marynarki
Brytyjskiej, Royal Navy. Dwa zabezpieczały strategiczną bazę
morską na Gibraltarze, a dwa kolejne na Malcie. Do dziś przetrwały
w sumie dwa, które są po jednym w każdej z baz.
W
ówczesnych czasach armata była wyjątkowa, a statystyki
oszałamiające. Pociski wystrzeliwane były z prędkością 1700
km/h (1540 stóp na sekundę), znacznie przekraczającą prędkość
dźwięku i osiągały zasięg ponad 13 km (8 mil).
Co
cztery minuty można było wystrzelić pocisk, który przebijał kute
żelazo o grubości 62 cm (24,9 cali). Do obsługi super armaty
potrzeba było aż 35 osób.
Aby
poradzić sobie z ogromnymi obciążeniami związanymi z załadunkiem
i przejazdem, armata miała silnik parowy, który podawał parę pod
wysokim ciśnieniem do akumulatora hydraulicznego. Wytworzenie
wymaganego ciśnienia pary zajmowało 3 godziny.
W
1902 roku Generalny Inspektor Artylerii odwiedził bazę na
Gibraltarze, aby uczestniczyć w pokazie strzelania z Rockbuster.
Niestety eksplodował tylko ładunek zapłonowy, który miał odpalić
główny ładunek i pokaz nie udał się.
Po
odczekaniu 30 minut, na wypadek gdyby główny ładunek wybuchł
wezwano ochotników do rozładowania armaty. Jeden ochotnik zgodził
się, by wejść do lufy armatniej na głębokość 7 metrów.
Zamocował wyciąg do usunięcia kuli i ładunku wybuchowego, co
pozwoliło skutecznie oczyścić armatę. Za swoją odwagę
natychmiast został awansowany do rangi bomardiera.
Ostatni
raz z Rockbuster pocisk został wystrzelony w 2002 roku z okazji
konferencji gibraltarsko - maltańskiej w Calpe.
*****
|
Statua Matki Bożej Europy
|
Gibraltar
jest miejscem w którym od wieków funkcjonują wspólnie różne
kultury. Na tym niewielkim obszarze można spotkać kościół
anglikański, katolicki, meczet albo synagogę.
|
Sanktuarium
Matki Bożej Europy, w Europa Point,
Gibraltar.
|
Matka
Boża Europy jest tytułem nadanym Najświętszej Maryi Pannie jako
patronki Gibraltaru. Cały kontynent europejski został konsekrowany
pod opieką Matki Bożej Europy na początku XIV wieku w Sanktuarium
w Gibraltarze, gdzie nabożeństwo trwa do dziś, ponad 700 lat
później.
W
roku 1997 król Arabii Saudyjskiej Fayad al Sand ufundował na
przylądku Europa Point meczet Ibrahim-al-Ibrahim.
Możemy
poczuć się tutaj jak w średniej wielkości nadmorskim mieście w
Anglii. Specyficzny akcent, typowo wyspiarskie puby i knajpki
serwujące popularne "fish&chips", czerwone budki
telefoniczne, angielskie nazwy i produkty.
Zaskoczeniem jest to, że ruch na gibraltarskich ulicach nie jest lewostronny.
Dzięki
łagodnemu subtropikalnemu klimatowi można przez cały niemal rok
korzystać z pięknych plaż, których naliczono aż sześć.
Wieczorami,
szczególnie w sezonie, w restauracjach, kawiarniach czy kasynach
życie towarzyskie kwitnie.
Marina
na Gibraltarze może pomieścić ponad 300 jachtów. W jej otoczeniu nie da się nie zauważyć wielu
luksusowych rezydencji.
*****
Gibraltar
zafascynował mnie na tyle, że również tutaj postanowiliśmy
zatrzymać się dłużej.
Campera
zaparkowaliśmy w bardzo ładnym, hiszpańskim campingu, w pobliskim
miasteczku graniczącym z Gibraltarem.
Mogliśmy
szybko... bo jedyne 7 km dzieliło nas od Skały... i sprawnie... nie
przejmując się korkami na granicy, przemieszczać się naszym
skuterem po półwyspie... odkrywając miejsca wcześniej przez nas
nie znane.
*****
w
roku 1969 odbył się ślub
Johna
Lennona z Yoko Ono.
"Wybraliśmy
Gibraltar na miejsce ślubu, bo jest brytyjski, przyjazny i cichy".